Çayın faydaları deyince birçok şey saymak mümkün ama çayı çok fazla içmek yada aşırı şeker kullanımı gibi sebeplerle çayın faydası ortadan kalktığı gibi çeşitli yan etkileri de ortaya çıkabiliyor. Çay derken söz ettiğimiz normal çay bitkisinden elde edilen çok sevdiğimiz siyah çay. Bir de yeşil çay var tabi ki ve çok ve dengesiz şekilde içilen yeşil çayın zararları da siyah çayın zararları gibi. Ancak biz burada özellikle siyah renkli kahvaltılarımızın vazgeçilmezi olan demli çaydan ve onun yan etkilerinden bahsetmeyi istiyoruz. Bakalım koyu çay içmek hangi olumsuz durumlara yol açıyor.
Çayın vücuda etkilerini anlamak için ilk önce içindeki en önemli etken maddeyi tanımak gerek. Çay içtiğinizde kendinizi iyi hissettiren sadece çayın lezzeti değil aynı zamanda içindeki kafein adı verilen bileşiktir. Kafein kan akışını artırıp kaslara daha çok kan ve oksijen gitmesini sağlar, kalp atışını hızlandırır ve uyku hissini azaltır. Kafein aynı zamanda hafif bir gerginlik de verir insana ve ilk anda bunun etkisini siz, kendinizi daha enerjik hissederek görürsünüz. Ancak çoğumuzun bir fayda olarak gördüğü bu etki aslında zararlı bir duruma da yol açabilmektedir çünkü kafeinin insana iyi gelen etkisi doğrudan beyne tesir etmesi sebebiyledir. Kafein, beyinde bazı değişimlere yol açar ve bu değişimlerin sonucunda geçici olarak yorgunluk hissetmez olursunuz. Ancak, uzun vadede çayın etkisi tam tersine döner. Yorgunluktan kurtulmak için çaya alışan beyin sürekli daha çok çay ister. Buna kafein bağımlılığı diyoruz. İşte çayın yan etkileri arasında ilk sırada gelen budur.
Çayın bir başka yan etkisi ise çeşitli besin maddelerinin emilimine engel olmasıdır. Bunun sorumlusu çayın bileşimdeki bir başka bileşik olan tanik asittir. Buna asit dediğimize bakmayın. Hiç birşeyi eritip yakmaz ama çayın kırmızı rengini veren işte bu maddedir. Siz demli ve koyu bir çay içince tanik asit bağırsaklara ulaşır ve adeta bağırsak çeperini boyar. Bunu siz göremezsiniz ama bağırsaklarınızın çay rengiyle boyanmasının iyi bir yönü de vardır. Tanik asit, kolesterol, yağ ve karbonhidrat gibi fazlası zarar besin unsurlarının kana karışmasını yavaşlatır. Çayın zayıflama etkisi bu sayede ortaya çıkar. Ama besinlerin emilimini azaltmak her durumda iyi değildir. Demir ve başka mineraller gibi birçok madde vücuda çok gereklidir ve bunları gereğinden fazla almayı bırakın, çoğu zaman yeterince mineral almakta sıkıntı çekiyoruz. Çay, demir ve öteki mineralleri almanıza engel olabilir. Bu durum daha ziyade iyi demlenmiş koyu çaylarda ortaya çıkar. Demli çayın rengi koyu olduğu için tanik asit oranı da yüksektir ve bunu yemeklerle birlikte içerseniz demir eksikliği ve başka problemlere yol açabilir. Bu durum ise kansızlık ile sonuçlanır. Kansızlık yaşayan kişiler kendini yorgun hissettiği için daha çok çay içme ihtiyacı hissedebilirler. Bu da çay bağımlılığının bir başka boyutudur.
Çayın en önemli iki yan etkisinden söz ettik. Ne yazık ki siyah çayın zararları bunlarla sınırlı değil onu nasıl içtiğinize göre değişen başka negatif hususları da olabiliyor. Sıcak çayın gırtlak kanserine neden olması ve çok şekerli çayın aşırı kalori içermesi, çayın zararları arasında ciddiye alınması gerekenlerden. Çay, doğru ve bilinçli tüketilirse kanseri önlemekten zihni çalıştırmaya birçok faydalar sağlayan bir içecek. Ancak bu doğal şifa kaynağında faydalanabilmek için çayın zararları nelerdir ve hangi durumlarda ortaya çıkar bilmek gerekli.
Çayın vücuda etkilerini anlamak için ilk önce içindeki en önemli etken maddeyi tanımak gerek. Çay içtiğinizde kendinizi iyi hissettiren sadece çayın lezzeti değil aynı zamanda içindeki kafein adı verilen bileşiktir. Kafein kan akışını artırıp kaslara daha çok kan ve oksijen gitmesini sağlar, kalp atışını hızlandırır ve uyku hissini azaltır. Kafein aynı zamanda hafif bir gerginlik de verir insana ve ilk anda bunun etkisini siz, kendinizi daha enerjik hissederek görürsünüz. Ancak çoğumuzun bir fayda olarak gördüğü bu etki aslında zararlı bir duruma da yol açabilmektedir çünkü kafeinin insana iyi gelen etkisi doğrudan beyne tesir etmesi sebebiyledir. Kafein, beyinde bazı değişimlere yol açar ve bu değişimlerin sonucunda geçici olarak yorgunluk hissetmez olursunuz. Ancak, uzun vadede çayın etkisi tam tersine döner. Yorgunluktan kurtulmak için çaya alışan beyin sürekli daha çok çay ister. Buna kafein bağımlılığı diyoruz. İşte çayın yan etkileri arasında ilk sırada gelen budur.
Çayın bir başka yan etkisi ise çeşitli besin maddelerinin emilimine engel olmasıdır. Bunun sorumlusu çayın bileşimdeki bir başka bileşik olan tanik asittir. Buna asit dediğimize bakmayın. Hiç birşeyi eritip yakmaz ama çayın kırmızı rengini veren işte bu maddedir. Siz demli ve koyu bir çay içince tanik asit bağırsaklara ulaşır ve adeta bağırsak çeperini boyar. Bunu siz göremezsiniz ama bağırsaklarınızın çay rengiyle boyanmasının iyi bir yönü de vardır. Tanik asit, kolesterol, yağ ve karbonhidrat gibi fazlası zarar besin unsurlarının kana karışmasını yavaşlatır. Çayın zayıflama etkisi bu sayede ortaya çıkar. Ama besinlerin emilimini azaltmak her durumda iyi değildir. Demir ve başka mineraller gibi birçok madde vücuda çok gereklidir ve bunları gereğinden fazla almayı bırakın, çoğu zaman yeterince mineral almakta sıkıntı çekiyoruz. Çay, demir ve öteki mineralleri almanıza engel olabilir. Bu durum daha ziyade iyi demlenmiş koyu çaylarda ortaya çıkar. Demli çayın rengi koyu olduğu için tanik asit oranı da yüksektir ve bunu yemeklerle birlikte içerseniz demir eksikliği ve başka problemlere yol açabilir. Bu durum ise kansızlık ile sonuçlanır. Kansızlık yaşayan kişiler kendini yorgun hissettiği için daha çok çay içme ihtiyacı hissedebilirler. Bu da çay bağımlılığının bir başka boyutudur.
Çayın en önemli iki yan etkisinden söz ettik. Ne yazık ki siyah çayın zararları bunlarla sınırlı değil onu nasıl içtiğinize göre değişen başka negatif hususları da olabiliyor. Sıcak çayın gırtlak kanserine neden olması ve çok şekerli çayın aşırı kalori içermesi, çayın zararları arasında ciddiye alınması gerekenlerden. Çay, doğru ve bilinçli tüketilirse kanseri önlemekten zihni çalıştırmaya birçok faydalar sağlayan bir içecek. Ancak bu doğal şifa kaynağında faydalanabilmek için çayın zararları nelerdir ve hangi durumlarda ortaya çıkar bilmek gerekli.